Finansal Muhasebe Veya Finansal Raporlama

Bir şirketin dış dünyaya bilgi verme düzenidir. Bu teknik sistem kurallara bağlıdır ve günümüzde UFRS bu kurallar setinin iyi örneği olarak kabul edilenidir. Ancak ülkenin vergi otoritesi kendisine vergi beyanında bulunulurken uyulacak kuralları kendisi belirler.

Ancak kuralları ne kadar iyi olursa olsun, bilançoların göstermediği sayısız finansal ve önemli bilgi mevruttur. Sözgelimi bilançolar şirketin piyasa değerini göstermez ya da birçok şirketin en önemli varlığı olan markası bilançolarda yer almaz. Veya kaynakları stoklara tahsis etmekten uğranılan kayıplar (fırsat maliyeti) finansal tablolarda yer almaz. Bu eksikliklerin temel nedeni, söz konusu rakamların sübjektif olması olduğu gibi, hiçbir yönetici alacağı kararları yalnızca bu tabloların verilerine dayandırmak zorunda değildir. Yönetim muhasebesi gerek finansal raporlama düzeninden ve gerekse her türlü kaynaktan sağlanacak mali bilgiler ile işletmeyi iyi yönetebilme becerisidir.

İşletmeler yönetim muhasebesi teknikleri ile yönetilir, finansal raporlama ile değil. Ancak pek tabiidir ki, finansal raporlama düzeninin kalitesinin yüksek olması, yönetim muhasebesi çok iyi bir bilgi kaynağı sağlar.” ve yönetim muhasebesi farklılığındadır. Finansal raporlamanın (yani geleneksel muhasebenin) yukarıda açıklanan kendi kuralları vardır. Kâr hesaplanmasında bunlara uyulur. Ancak yönetim muhasebesinde, başka bir ifade ile hiçbir sınır tanımadan tüm mali bilgileri kullanarak iyi işletme yönetme çabasında, kârın hesaplanma tarzı değişebilir. Bunu basit bir örnekle açıklamak gerekirse, muhasebe defterlerinde net 500 lira olarak gözüken fakat işinize yaramadığı için elden çıkarmaya karar verdiğiniz bir demir başınızın bulunduğunu varsayınız.

Bu demirbaş ikinci el piyasada rahatlıkla 750 liraya satılabilecek durumdadır.

Demirbaşı satsın diye görevlendirdiğiniz kişi, tembellik edip bunu hemen kapı önündeki birine 550 liraya satarsa kâr mı etmiş olacaksınız, yoksa zarar mı? Muhtemelen görevlendirdiğiniz kişi karşısında, işini sorumsuzca yaptı ve 200 liralık zarara neden oldu diye siz kıyametleri koparırken, defterlere bu olay 50 lira tutarında kâr sağlandı diye geçecektir.

Görüldüğü gibi kârın hesaplanması pek de basit değildir, zaten muhasebenin asırlardır cevap veremediği soru da kârın nasıl hesaplanması gerektiğidir.

Finansal Tablolar İle İlgili Analizler

Bir şirket hakkında fikir edinmek istiyorsanız, en doğrusu ve kestirme yolu, şirketin finansallarına bir göz atmaktır. Var ise şirketin yıllık Faaliyet Raporu bu iş için güzel bir kaynak olabilir. Hatta diyebiliriz ki, yıllık faaliyet raporu ve finansal tablolar birlikte şirket hakkında daha detaylı bilgi verecektir. Yıllık faaliyet raporunun tümünü okumak sizlere sıkıcı gelecek olursa, size en azından şu bölümleri okumanızı öneririz: 

Finansal tablolar ile ilgili analizler

• Denetçi Raporu: Rakamların, şirketin doğru olarak temsil edip etmediğini, var ise denetçilerin şirketin operasyonlarına dönük herhangi bir kuşkuları olup olmadığını,
• Finansal Tablolar: Bilanço, gelir tablosu ve nakit akış tabloları, size anlık ve dönemsel olarak şirketin resmini verecektir.
• Dipnotlar: Şeytan detaylarda gizlidir derler. Finansallara ait pek çok bilgi de dipnotlarda anlatılır.
• Yönetim kurulu başkanının şirket faaliyeti hakkında görüşü.

Finansal tabloları analiz edebilmek ve yorumlayabilmek için öncelikle:

• Bu tabloların hazırlanması sırasında hangi muhasebe standartlarının kullanıldığını bilmek (bu standartlar sağlıklı rakamlar oluşturabilmelidir)
• Tabloların doğruluğuna güvenmek (tercihen bağımsız denetimden geçmiş olması) ve
• Tabloların enflasyon etkisinden arındırılmış olması gerekir.

Bu şartlar sağlandıktan sonra yine bilmek gerekir ki, finansal tablo rakamları tek başına bir anlam ifade etmez. Bu rakamların veya bu rakamlardan türetilecek oranların başka rakam ve/veya oranlarla karşılaştırılması gerekir. Bunlar, işletmenin bir önceki yıldaki durumu, işletmenin bütçelenmiş rakam ve oranları ve/veya benzer işletmelerin rakam ve oranları olabilir.

Yine belirtmek gerekir ki, finansal tablo rakamlarının birbirlerine oranlanması ile çıkan değerlerin ideal ölçüsü yoktur. Ancak yapılacak karşılaştırmalar ile bu oranlara bir yorum getirilebilir.

Bir şirketi, finansal tablolar vasıtası ile daha iyi tanıyabilmek için kullanılan başlıca analiz teknikleri arasında finansal oranlar, yatay dikey analizler yer alır. Ancak hiç unutulmamalıdır ki, geçmişin finansal tabloları üzerinde yapılan incelemelerin sonuçlarının, günümüzün son derece dinamik ekonomik ortamında gelecek için de geçerli olduğu yorumu yapılamaz.